14 Công Dụng Của Dầu Mè Đối Với Sức Khỏe Và Sắc Đẹp Ít Người Biết Đến

Một trong những công dụng của dầu mè được đánh giá cao nhất là khả năng bảo vệ tim mạch. Các axit béo tốt giúp điều chỉnh cholesterol máu, giảm nguy cơ xơ vữa động mạch và tai biến mạch máu não.

Trong kho tàng nguyên liệu tự nhiên của người Á Đông, dầu mè là một cái tên đã được sử dụng hàng ngàn năm. Không chỉ là loại dầu thực vật quen thuộc trong ẩm thực, tác dụng của dầu mè còn được ghi nhận trong cả y học cổ truyền lẫn khoa học hiện đại.

Bài viết này sẽ đi sâu phân tích lợi ích của dầu mè, từ thành phần dinh dưỡng đến cách sử dụng đúng cách trong đời sống hằng ngày. Đây là thông tin đáng tham khảo cho những ai đang tìm kiếm một giải pháp tự nhiên để chăm sóc sức khỏe và cải thiện chất lượng sống.

---

I. THÀNH PHẦN DINH DƯỠNG QUYẾT ĐỊNH CÔNG DỤNG CỦA DẦU MÈ

Dầu mè được chiết xuất từ hạt mè (vừng), chứa nhiều dưỡng chất quan trọng:

• Axit béo không bão hòa: gồm omega-6, omega-9 – nền tảng cho các công dụng của dầu mè trong tim mạch và thần kinh.

• Vitamin E: chất chống oxy hóa tự nhiên, giúp bảo vệ tế bào, cải thiện làn da.

• Hợp chất chống oxy hóa tự nhiên: sesamin, sesamol và sesamolin – đóng vai trò lớn trong khả năng bảo vệ cơ thể khỏi gốc tự do.

• Khoáng chất thiết yếu: canxi, đồng, kẽm, sắt, magiê – tạo nền tảng cho hiệu quả khi dùng dầu mè trong tăng cường miễn dịch và hỗ trợ xương.

Chính thành phần “giàu dưỡng chất và tự nhiên” này là lý do khiến tác dụng của dầu mè trở nên đa dạng và đáng tin cậy.

---

II. CÁC CÔNG DỤNG CHÍNH CỦA DẦU MÈ

Dầu mè là một trong những loại dầu thực vật có giá trị dinh dưỡng cao và phổ biến trong cả ẩm thực lẫn y học cổ truyền. Với thành phần giàu axit béo không bão hòa, vitamin E, các hợp chất chống oxy hóa mạnh như sesamin, sesamol và khoáng chất thiết yếu, dầu mè mang lại nhiều lợi ích nổi bật cho sức khỏe con người. Dưới đây là những công dụng của dầu mè đã được ghi nhận trong cả nghiên cứu hiện đại và thực tiễn ứng dụng:

• Hỗ trợ giảm cholesterol xấu, bảo vệ hệ tim mạch
• Chống lão hóa, dưỡng da và phục hồi tế bào
• Cải thiện chức năng gan và thận
• Hỗ trợ tiêu hóa, phòng ngừa táo bón
• Tăng cường trí nhớ, hỗ trợ hoạt động của não bộ, bảo vệ hệ thần kinh, hỗ trợ người bị Alzheimer
• Giúp ngủ ngon, giảm căng thẳng
• Làm chắc khỏe xương, phòng loãng xương
• Chăm sóc tóc, giảm gàu, ngăn rụng tóc
• Tăng sức đề kháng, phòng bệnh hiệu quả
• Giúp kiểm soát đường huyết, hỗ trợ người tiểu đường
• Ngăn ngừa tổn thương tế bào, hỗ trợ phòng chống ung thư
• Hỗ trợ điều trị viêm khớp, giảm đau xương khớp
• Bảo vệ răng miệng, giảm mảng bám và hôi miệng
• Làm dịu các vết thương nhỏ, bỏng nhẹ ngoài da

1. Tốt cho hệ tim mạch

Một trong những công dụng của dầu mè được đánh giá cao nhất là khả năng bảo vệ tim mạch. Các axit béo tốt giúp điều chỉnh cholesterol máu, giảm nguy cơ xơ vữa động mạch và tai biến mạch máu não.

Dầu mè chứa nhiều axit béo không bão hòa đơn và đa, đặc biệt là oleic và linoleic acid, giúp làm giảm cholesterol LDL (xấu) và tăng HDL (tốt). Ngoài ra, các hoạt chất sesamin và sesamol có trong dầu mè còn có khả năng chống oxy hóa mạnh, giúp làm chậm quá trình xơ vữa động mạch, hỗ trợ ổn định huyết áp và giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng dầu mè trong chế độ ăn uống hàng ngày giúp cải thiện đáng kể các chỉ số huyết áp và lipid máu. Đặc biệt, với những người có nguy cơ cao về tim mạch, việc thay thế các loại dầu bão hòa bằng dầu mè là một lựa chọn được khuyến khích.

2. Bảo vệ gan và thận

Một trong những tác dụng của dầu mè được đánh giá cao là khả năng bảo vệ tế bào gan và hỗ trợ chức năng thận. Chất sesamin có tác dụng ức chế các enzyme gây tổn thương gan như ALT và AST, đồng thời hỗ trợ quá trình thải độc tự nhiên của cơ thể.

Dầu mè cũng góp phần làm giảm các tổn thương oxy hóa tại gan do rượu hoặc thuốc gây ra, đồng thời tăng cường chức năng bài tiết của thận. Trong y học cổ truyền và hiện đại, dầu mè thường được dùng để hỗ trợ điều trị các bệnh lý về gan như gan nhiễm mỡ, men gan cao, thận yếu.

3. Tăng cường trí nhớ và sự tập trung

Omega-6 và vitamin E trong dầu mè có lợi cho hệ thần kinh trung ương. Đây là một trong những lợi ích của dầu mè được người lớn tuổi và học sinh, sinh viên đặc biệt quan tâm.

Dầu mè là nguồn cung cấp dồi dào omega-6, vitamin E và các khoáng chất như kẽm, đồng – những dưỡng chất thiết yếu cho não bộ. Omega-6 hỗ trợ dẫn truyền thần kinh, vitamin E giúp bảo vệ tế bào não khỏi sự phá hủy của gốc tự do, trong khi kẽm giúp cải thiện trí nhớ và khả năng nhận thức.

Ngoài ra, dầu mè còn chứa tryptophan – một axit amin cần thiết để sản sinh serotonin, từ đó giúp cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng và duy trì sự tập trung trong công việc, học tập.

Các chất chống oxy hóa trong dầu mè không chỉ bảo vệ tế bào não mà còn giúp làm chậm quá trình suy giảm trí nhớ do tuổi tác. Đặc biệt, một số nghiên cứu sơ bộ cho thấy sesamin và sesamol có thể làm giảm sự tích tụ amyloid beta – một trong những dấu hiệu đặc trưng của bệnh Alzheimer. Mặc dù chưa thể khẳng định dầu mè có thể điều trị bệnh, nhưng việc bổ sung loại dầu này trong khẩu phần ăn được xem là hỗ trợ tốt cho sức khỏe hệ thần kinh trung ương.

4. Làm đẹp da, chậm quá trình lão hóa

Dầu mè từ lâu đã được sử dụng như một nguyên liệu làm đẹp tự nhiên nhờ hàm lượng cao vitamin E, sesamol và các axit béo thiết yếu. Khi thoa ngoài da, dầu mè giúp giữ ẩm, làm mềm và phục hồi hàng rào bảo vệ tự nhiên của da. Đặc biệt, hoạt chất sesamol có khả năng làm sáng da, mờ thâm nám và hỗ trợ cải thiện tông màu da.

Bên cạnh đó, dầu mè còn có đặc tính kháng viêm nhẹ, thích hợp để sử dụng cho da nhạy cảm hoặc da đang kích ứng. Việc kết hợp dầu mè với các thành phần thiên nhiên khác như nghệ, sữa chua hoặc mật ong có thể tạo nên những công thức mặt nạ hiệu quả trong việc chăm sóc và làm đẹp da mặt.

5. Hỗ trợ tiêu hóa và phòng táo bón

Một công dụng thiết thực khác của dầu mè là hỗ trợ tiêu hóa. Dầu mè có tác dụng nhuận tràng tự nhiên, giúp làm mềm phân, tăng nhu động ruột và giảm tình trạng táo bón, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc người có chế độ ăn ít chất xơ.

Trong y học cổ truyền, dầu mè còn được dùng để kích thích gan tiết mật, hỗ trợ tiêu hóa các thực phẩm giàu đạm, dầu mỡ. Ngoài ra, dầu mè còn giúp làm dịu đường tiêu hóa và có thể hỗ trợ giảm triệu chứng viêm loét dạ dày nhẹ.

6. Giảm căng thẳng và giúp ngủ ngon

Tryptophan trong dầu mè không chỉ giúp cải thiện trí nhớ mà còn tham gia vào quá trình tổng hợp serotonin và melatonin – hai hormone liên quan mật thiết đến cảm xúc và giấc ngủ. Nhờ đó, dầu mè giúp giảm cảm giác lo âu, cải thiện tâm trạng và hỗ trợ người dùng đi vào giấc ngủ sâu hơn.

Ngoài ra, trong liệu pháp massage truyền thống, việc xoa bóp bằng dầu mè ấm trước khi ngủ cũng được chứng minh là có tác dụng thư giãn hệ thần kinh, giảm mệt mỏi và cải thiện chất lượng giấc ngủ.

7. Hỗ trợ điều trị viêm khớp

Một trong những công dụng nổi bật của dầu mè trong lĩnh vực hỗ trợ điều trị là khả năng giảm viêm và đau khớp. Chất sesamin có trong dầu mè được biết đến với khả năng ức chế enzyme gây viêm, đồng thời giảm sưng đau và cải thiện độ linh hoạt của các khớp.

Dầu mè có thể sử dụng dưới dạng uống hoặc thoa ngoài để massage các vùng khớp bị đau. Phối hợp dầu mè với các bài thuốc nam hoặc tinh dầu gừng cũng giúp gia tăng hiệu quả trong việc điều trị đau nhức xương khớp, đặc biệt là ở người lớn tuổi.

8. Ngăn ngừa ung thư

Dầu mè chứa nhiều chất chống oxy hóa mạnh như sesamol, sesamin và vitamin E, giúp bảo vệ tế bào khỏi tác hại của các gốc tự do – một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra đột biến gen và ung thư. Ngoài ra, các hợp chất lignan trong dầu mè còn có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư trong các mô như đại tràng, tuyến vú và tuyến tiền liệt.

Dù không thể thay thế thuốc chữa bệnh, việc sử dụng dầu mè như một phần trong chế độ ăn lành mạnh được xem là bước đi đúng đắn trong việc phòng ngừa các bệnh lý mãn tính, trong đó có ung thư.

9. Tăng cường sức khỏe xương

Dầu mè là nguồn cung cấp canxi, đồng, kẽm và phốt pho – những khoáng chất quan trọng trong việc hình thành và duy trì mật độ xương. Việc sử dụng dầu mè đều đặn có thể giúp làm chậm quá trình loãng xương, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh và người lớn tuổi. Đồng thời, dầu mè còn hỗ trợ làm lành nhanh hơn các tổn thương ở xương, như nứt, gãy hoặc thoái hóa do tuổi tác.

10. Cải thiện sức khỏe răng miệng

Một ứng dụng thú vị và có cơ sở khoa học là sử dụng dầu mè để “kéo dầu” (oil pulling) – một phương pháp súc miệng truyền thống có nguồn gốc từ Ayurveda (Ấn Độ). Dầu mè giúp loại bỏ vi khuẩn gây hại, giảm viêm nướu, hạn chế mảng bám và làm trắng răng tự nhiên. Việc súc miệng bằng dầu mè trong 5–10 phút mỗi sáng có thể góp phần duy trì hơi thở thơm tho và ngăn ngừa các bệnh răng miệng thường gặp.

11. Hỗ trợ kiểm soát đường huyết

Dầu mè có khả năng cải thiện độ nhạy insulin và ổn định chỉ số đường huyết ở người mắc bệnh tiểu đường type 2. Khi thay thế mỡ động vật hoặc các loại dầu công nghiệp bằng dầu mè, người bệnh có thể nhận được lợi ích kép: kiểm soát tốt lượng đường trong máu và đồng thời giảm nguy cơ mắc các biến chứng tim mạch liên quan.

Bên cạnh đó, dầu mè còn góp phần điều hòa quá trình hấp thụ carbohydrate nhờ vào khả năng làm chậm tốc độ tiêu hóa – điều đặc biệt quan trọng với người cần ổn định đường huyết sau bữa ăn.

12. Tăng cường hệ miễn dịch

Với hàm lượng cao kẽm, đồng, sắt và vitamin B phức hợp, dầu mè đóng vai trò tích cực trong việc củng cố hệ miễn dịch. Các khoáng chất này tham gia vào quá trình sản sinh tế bào bạch cầu, enzyme và kháng thể – tuyến phòng thủ tự nhiên của cơ thể trước vi khuẩn, virus và các yếu tố gây hại khác. Đặc biệt trong mùa lạnh hoặc giai đoạn cơ thể suy yếu, việc sử dụng dầu mè có thể giúp duy trì sức đề kháng ổn định hơn.

13. Chăm sóc tóc và da đầu

Không chỉ có lợi cho làn da, dầu mè còn là phương thuốc tự nhiên tuyệt vời cho mái tóc. Dầu mè có khả năng dưỡng ẩm da đầu, giảm tình trạng gàu, kích ứng và gãy rụng tóc. Các vitamin và axit béo trong dầu mè giúp nuôi dưỡng nang tóc, làm tóc chắc khỏe và bóng mượt hơn. Việc massage da đầu bằng dầu mè ấm mỗi tuần một lần là phương pháp truyền thống vẫn còn được áp dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia châu Á.

14. Làm dịu các vết bỏng nhẹ và vết thương ngoài da

Với đặc tính kháng viêm và phục hồi mô tự nhiên, dầu mè thường được dùng để làm dịu vết bỏng nhẹ, côn trùng cắn, trầy xước hoặc khô nứt da. Dầu giúp làm dịu vùng tổn thương, giữ ẩm và hỗ trợ tái tạo mô mới. Tuy không thay thế được thuốc chữa bệnh, nhưng dầu mè là một lựa chọn hỗ trợ hiệu quả trong tủ thuốc gia đình.

---

III. CÁCH DÙNG DẦU MÈ HIỆU QUẢ ĐỂ PHÁT HUY TỐI ĐA CÔNG NĂNG

1. Dùng trong nấu ăn

• Nêm trực tiếp vào món ăn sau khi nấu chín để giữ nguyên tác dụng của dầu mè.

• Trộn salad hoặc ướp thực phẩm: giúp món ăn thơm ngon hơn và giữ lại dưỡng chất.

2. Dùng trực tiếp

• Mỗi ngày uống 1–2 muỗng cà phê dầu mè nguyên chất vào sáng sớm để hỗ trợ tiêu hóa và điều hòa cơ thể.

3. Làm đẹp

• Ủ tóc bằng dầu mè mỗi tuần 2 lần để dưỡng tóc bóng mượt, giảm gãy rụng.

• Thoa da mặt như một loại serum tự nhiên, giúp dưỡng ẩm, làm mềm da và giảm nếp nhăn.

4. Massage – xoa bóp

• Dầu mè được dùng làm dầu nền trong massage vì tính thẩm thấu tốt, không gây nhờn rít, đồng thời hỗ trợ lưu thông khí huyết.

---

IV. PHÂN LOẠI VÀ CÁCH CHỌN DẦU MÈ PHÙ HỢP

Dầu mè trắng

Dùng phổ biến trong ẩm thực, mùi nhẹ, phù hợp với khẩu vị người Việt. Đây là loại phổ biến nhất khi nói đến tác dụng của dầu mè trong nấu ăn.

Dầu mè đen

Chứa nhiều sesamin hơn, thường dùng trong y học cổ truyền hoặc làm thuốc bổ. Công năng của dầu mè đen vượt trội trong hỗ trợ sinh lý và nội tiết.

Dầu mè ép lạnh

Chứa nhiều dưỡng chất, phù hợp dùng trực tiếp hoặc nêm sống. Loại này nên được lựa chọn nếu muốn tối đa hóa hiệu quả khi dùng dầu mè.

V. Hướng dẫn ép dầu mè tại nhà bằng máy ép dầu Tahawa TH-888A

Để ép dầu mè bằng máy ép dầu Tahawa TH-888A bạn cần chuẩn bị:

• Máy ép dầu Tahawa TH-888A
• Mè đen/ mè trắng (cứ khoảng 2,5 - 2,7kg mè bạn sẽ ép được 1 lít dầu)
• Bát hứng dầu, bát hứng bã

 

Bước 1: Chuẩn bị

Đầu tiên, mè sau khi mua về, bạn cần sàng sơ qua để loại bỏ bụi. Nếu muốn mẻ ép thơm hơn, bạn có thể rang và ép dầu khi còn nóng để đạt hiệu quả.

Máy ép dầu bạn vệ sinh sạch sẽ. Sau đó cắm nguồn và đặt nhiệt độ ở mức 220 độ với ép dầu mè. Chờ nhiệt lên là ta sẽ ép. Đặt sẵn ca hứng dầu và hứng bã để ép dầu.

Bước 2: Ép dầu mè tại nhà bằng máy ép dầu Tahawa TH-888A

Sau khi nhiệt độ đã lên đến nhiệt độ cài đặt, bạn tiến hành bấm nút 2 gạch phía sau để chạy máy. Đầu tiên cho từ từ mè vào để kiểm tra độ trơn của trục. Sau đó khi bã và dầu đã chạy trơn tru thì bạn cho mè vào đầy phễu để ép dầu. Trong quá trình ép, nếu mè không xuống được trục, bạn có thể dùng cây đũa gỗ trọc mè xuống. Dầu mè sẽ chảy ra ở phần trục và sẽ ra bã ở phần cuối trục. Bạn có thể trộn bã để ép dầu trơn tru và kiệt hơn.

Bước 3: Tắt máy, thu dầu và bảo quản.

Sau khi đã không thấy dầu và bã không chảy ra nữa thì bạn tiến hành tắt nhiệt, tắt máy. Sau đó nhấn nút cleaning hai vạch để quay ngược trục. Động tác này giúp đẩy nguyên liệu về phễu và giúp cho quá trình vệ sinh trở nên dễ dàng hơn. Dầu thu được bạn để lắng thì sẽ có màu vàng trong. Thời gian sử dụng dầu từ 3 - 6 tháng là tốt nhất và bạn có thể ép lại mẻ mới để sử dụng.

Xem Thêm: Dầu mè có chiên xào được không? Giải đáp từ A đến Z khi sử dụng dầu mè

---

KẾT LUẬN

Công dụng của dầu mè trải dài từ dinh dưỡng, y học, làm đẹp đến đời sống hằng ngày. Đây là một trong những loại dầu thực vật “đa năng” nhất mà người tiêu dùng nên cân nhắc đưa vào chế độ sinh hoạt hàng ngày.

Nếu được sử dụng đúng cách, đúng liều lượng và đúng mục đích, tác dụng của dầu mè không chỉ giúp bạn khỏe hơn mà còn hỗ trợ một cuộc sống cân bằng, ít phụ thuộc vào thuốc men và hóa chất.